10 Aralık 2014 tarihine kadar TEB, meslekten men diye ifade ettiğimiz 3 güm sanat icrasından men 7 gün sanat icrasından men 30 gün sanat icrasından men ve 180 gün sanat icrasından men cezalarını 6643 sayılı Türk Eczacıları Birliği Kanunu’nun 30/ c maddesine göre veriyordu.

Hepimizin bildiği üzere; Eczacı Odaları ve TEB bu yetkiyi keyfi, orantısız bir şekilde kullanıyordu. İşte Anayasa Mahkemesi;  21.10.2021 tarih ve 31635 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 22.9.2021 tarih ve E:2021/16, K:2021/62 sayılı kararıyla 6643 sayılı Türk Eczacıları Birliği Kanununun 30.maddesini “Haysiyet divanı, hangi fiile hangi cezayı uygulayacağı konusunda herhangi bir kayıt ve şartla bağlı olmayıp tamamen serbest bırakılmıştır. Kuralda eczacılar hakkında disiplin cezası uygulanabilecek hâller sayılmakla ve disiplin cezaları da gösterilmekle birlikte madde metninde sayılan disiplin suç ve cezaları arasında yeterli bağlantının kurulamadığı görülmektedir. Bu çerçevede disiplin cezasını gerektiren eylemin gerçekleşmesi durumunda fiil ve hareketin mahiyetine göre disiplin cezalarının verilebileceği öngörülmekle birlikte bu ölçütün disiplin cezasının muhatapları açısından yeterli bir hukuki güvence sağlamadığı açıktır. “ gerekçesiyle iptal etmiştir.

Anayasa Mahkemesi kararından sonra 01.07.2022 tarihinde 6643 sayılı Türk Eczacıları Birliği Kanunu’nun 30. Maddesi yeniden düzenlenmiş ve hangi eyleme hangi cezanın uygulanacağının yönetmelikle düzenleneceğini, düzenlemiştir.

10.12.2024 tarihinde kadar da bu hususta yönetmelik çıkartılmamış; meslekten men diye tabir ettiğimiz süreli sanat icrasından men kararları 6643 Sayılı Kanunun 30/ c maddesine göre verilmekteydi.

10.12.2024 tarihinde “Türk Eczacıları Birliği Disiplin Yönetmeliği” yayımlanarak aynı gün yürürlüğe girmiştir. Peki; yeni yönetmeliğin kanunun uygulamasından farkı nedir? Ne getirmiş, ne değiştirmiştir?

Türk Eczacıları Birliği Disiplin Yönetmeliği’ nin “disiplin cezalarını gerektiren fiil ve haller” başlıklı 15. Maddesi şu şekilde düzenlenmiştir:

“Disiplin cezalarını gerektiren fiil ve haller

MADDE 15- (1) Disiplin cezalarını gerektiren haller aşağıdaki şekildedir:

a) Yazılı uyarı cezası verilmesi gereken haller (fiilin ilk defa işlenmesi halinde) şunlardır:

1) Genel hijyen kurallarına uyulmaması.

2) Eczanede bulundurulması/tutulması gereken defterlerin ve elektronik kayıtların olmaması.

3) Eczacı Odası ve TEB tarafından alınmış mesleki kararlara uyulmaması.

4) İlaçların saklandığı buzdolabında ilaç dışında ürün bulunması.

5) Çalışır durumda “E” logosunun bulunmaması veya usulüne uygun çalıştırılmaması.

6) İlaçların belirlenen fiyat üzerinde satılması.

7) Beyaz önlük giyilmemesi.

8) Niteliği itibarıyla bu madde kapsamında değerlendirilebilecek eczacılık uygulamasına ve mesleğin icrasına aykırı diğer benzeri ihmalkar fiil ve haller.

b) Eczacı Odası yıllık aidatının dört katından on beş katına kadar para cezası verilmesi gereken haller (fiilin ilk defa işlenmesi halinde) şunlardır:

1) İlaçların üzerinde başka ilaca dair karekod bulunması.

2) Eczanede bulunan ilaçların İTS kaydının eczane üzerine alınmaması.

3) Yazarkasa saatinin ayarsız olması.

4) Eczanenin cephesindeki eczane tabelası dışında, totem, yönlendirici tabela, levha, afiş ve benzeri cisimlerin bulundurulması.

5) Miadı geçmiş ilaçların eczanede satışa hazır şekilde bulundurulması veya mevzuatta öngörülen usul ve esaslara uygun olarak imha edilmemesi.

6) Eczacının mazeretsiz olarak görevi başında bulunmaması.

7) Ambalajı bozuk ilaç satışı.

8) Kutu bütünlüğü bozularak adetle ilaç satışı.

9) Eczanelerde tahsil edilmesi zorunlu ücretlerin ilgilisinden alınmaması.

10) Eczanelerin, kapalı olsalar dahi, nöbetçi eczanelerin adının yer aldığı listeyi, adresi ve telefon bilgilerini dışarıdan görülebilir, kolayca okunabilir şekilde ışıklandırılmış veya dijital ortamda ilân etmemeleri veya nöbet listesinin güncel olmaması.

11) Eczanede yapılacak denetlemeye engel olunması.

12) İlacın, reçetede yazıldığı pozolojiye uygun şekilde verilmemesi.

13) Çalıştırılması zorunlu olan yardımcı eczacı veya ikinci eczacının işe başlatılmaması.

14) Niteliği itibarıyla bu madde kapsamında değerlendirilebilecek eczacılık uygulamasına ve mesleğin icrasına aykırı diğer benzeri kusurlu veya kasıtlı fiil ve haller.

c) Üç günden yüz seksen güne kadar sanat icrasından men cezası gerektiren fiil ve haller şunlardır:

1) Muvazaalı eczane işletilmesi.

2) Muvazaalı eczane açma teşebbüsünde bulunulması.

3) Ruhsatname olmaksızın eczane açılması ve/veya satış yapılması.

4) Karekod bilgisi tahrif edilmiş ilaç satışı.

5) Miadı dolmuş ilaç satılması.

6) Eczacılarca kendilerine reçete gönderilmesine yönelik olarak her ne şekilde olursa olsun, kurumlar, hekimler, diğer sağlık kurum ve kuruluşları veya üçüncü şahıslar ile açık veya gizli iş birliği yapılması, simsar, kurye elemanı ve benzeri yönlendirici personel bulundurulması, reçete toplama ve yönlendirme yapılması, internet, faks, telefon ve benzeri yollarla reçete kabul edilmesi.

7) Yazılı veya sözlü ya da internet/sosyal medya üzerinden veya herhangi bir diğer yolla reklam yapılması, reklam ve/veya promosyon yoluyla satış yapılması, fatura veya diğer matbu belgelere reklam özelliği taşıyan ibareler konulması.

8) Eczane eczacıları ve eczaneler adına internet sitesi açılması, internet üzerinden ilaç, ürün tanıtımı ve/veya satış yapılması, sosyal medya hesabı üzerinden ilaç, ürün tanıtımı ve/veya satış yapılması.

9) Psikotrop ve uyuşturucu ilaçlar ile kontrole tabi ilaçların mevzuatta öngörülen koşullara aykırı şekilde saklanması ve/veya satılması.

10) Psikotrop ve uyuşturucu maddelerin kayıtlarının düzensiz olması, fiili ve kaydi stoğun birbirini tutmaması.

11) Ruhsatsız ya da kaçak ilaç bulundurulması ve/veya satılması.

12) Eczane açılış ve kapanış saatlerine uyulmaması, nöbet ihlali yapılması.

13) Nöbetçi olunan dönemde nöbet hizmeti verilmemesi.

14) İlaçların saklama koşullarına uygun olmayan şekilde bulundurulması ve/veya satılması.

15) Hasta veya yakınına teslim edilmeyen ilaçların ilgili kuruma fatura edilmesi.

16) Hasta bilgisi dışında eczacı ya da eczane çalışanlarınca sisteme reçete girişi yapılması veya düzenlenen sahte reçete ve eki belgelerin ilgili kuruma fatura edilmesi.

17) Eczaneden toptan ilaç satışı yapılması, eczacılarca ihaleye girilmesi.

18) Sıralı dağıtıma tabi reçetelerin belirlenen usul ve esaslar dışında veya limit-kota dışı olarak karşılanması.

19) Eczanenin fiili stoğunda mevcut olmasına rağmen ilacın hastaya verilmemesi.

20) Başka eczanelerden satılmış ilaçların bulundurulması veya satılması.

21) Eczanede muayene yapılması, reçete tanzimi, tedavi ve/veya kür uygulanması.

22) Eczane eczacısının öğretmenlikten ve seçimle elde edilen vazifelerden başka bir iş yapması.

23) Reçetede yazılı ilaç yerine yanlış ilaç verilmesi.

24) Kurum sözleşmesi olmadığı halde reçete kabulü ve başka eczaneler üzerinden Kuruma fatura edilmesi veya sözleşmesi olmayan veya feshedilmiş eczanenin kabul ettiği reçetelerin Kuruma fatura edilmesi.

ç) Eczacı Odası bölgesinde sanat icrasından men cezası gerektiren fiil ve haller şunlardır:

1) Bir Eczacı Odası bölgesinde en az beş defa geçici olarak sanat icrasından men cezası alan veya birden fazla geçici olarak sanat icrasından men cezalarının toplamı yüz seksen gün olması.

Görüldüğü üzere Türk Eczacıları Birliği Disiplin Yönetmeliği ile de nöbet ihlalinden muvazaalı eczaneye işletmeye kadar tüm eylemler Üç günden yüz seksen güne kadar sanat icrasından men cezası gerektirir eylem olarak düzenlenmiştir.

Sonuç olarak; Türk Eczacıları Birliği Kanunun 30/ c maddesi ile Türk Eczacıları Birliği Disiplin Yönetmeliği bire bir aynı şekilde düzenlenmiş; değişen hiçbir şey olmamıştır. Yani; Eczacı Odası ve TEB isterse muvazaaya da 180 gün sanat icrasından men cezası verebilecek; eczanesini geç kapatan eczacıya da 180 gün sanat icrasından men cezası verebilecektir. Hangi eyleme 3 gün hangi eyleme 7 gün hangi eyleme 30 gün hangi eyleme 180 gün meslekten men cezası verebileceği ayrıca gene belirtilmemiştir.

Diyebiliriz ki; Eczacı Odası ve TEB bu keyfiyeti ellerinden vermek istememişler; takdir haklarını diledikleri gibi serbest kullanmak istemekten vazgeçmemişlerdir.