VERESELİ İŞLETİLEN BİR ECZANENİN, ECZACININ VEFATI TARİHİNDE REŞİT OLAN ÇOCUCU 5 YIL İÇİNDE YANİ VERESELİ İŞLETİLME SÜRESİ İÇİNDE ECZACILIK EĞİTİMİNE BAŞLARSA VERESELİ İŞLETİLME SÜREDİ DEVAM EDECEK MİDİR?

Eczacıların yaşadığı en büyük ihtilaflardan birisi vereseli eczane işletme ve devamında takip eden daha doğrusu çıkartılan ihtilaflardır.

Bilindiği üzere; eczacılar mesleklerini mirasçılarına devredilmektedir. Bizim sistemimiz de böylesine bir lütuf hiçbir meslek grubuna verilmemiştir. Çünkü; eczacıların vefatı halinde eczacı olmayan mirasçıları eczaneyi 5 yıl süre ile işletmeye devam edebilmektedir. Bu lütuf hiçbir meslek grubuna verilmemiştir, demiştik. Gerçekten öyle hangi meslek grubu meslekten olmayan çocuklarına mesleğini devredebiliyor? Eğer bakkal işletmiyorsa. Bir muhasebeci mükelleflerini muhasebeci olmayan mirasçılarına bırakamaz. Aynı şekilde bir doktor muayenehanesini doktor olmayan mirasçılarına bırakamaz.

Ve hatta öyle ince, eczacılarının taa mirasçılara kadar kayırıldığı öyle bir lütuftur ki; vereseli işletme süre somut olayın niteliğine göre 5 yıl ile de sınırlı kalmayabilir. Eğer vefat eden eczacının mirasçısı/ mirasçıları eczacının vefat ettiği tarihte erişkin değil ise; 6197 Sayılı kanun gereği eczacının mirasçısının/ varisinin ilk- orta ve lise eğitimini tamamlaması beklenir. Ve eğer varis eczacılık eğitimine başlarsa tamamlaması beklenir. Görüleceği üzere eczanenin vereseli işletilme süresi uzun yılları bulabilmektedir.

Birçok eczacı müvekkilim, dostum haklı olarak mesleğin artık yapılacak yanı kalmadığını, SGK baskısı, oda baskısı, İlaç fiyat kararnamesi, ilaç yokları gibi birçok serzenişte bulunmaktadırlar haklı olarak. Ancak hepsine söylediğim; çocuklarınız için bekleyin. Beklemelerini tembihlediklerim şey ne yazık ki ölümleri. Birçok eczacı vefatları halinde eczanelerinin akıbetlerini bilmemektedirler. Ve birçok ihtisas mesleklerinin en az eczacılar kadar kendi içlerinde sorunları vardır. Mesleki bu sorunlar; ulusal ve hatta küresel sorunların yansımasıdır. Bunu her meslek grubu yaşamaktadır. Ancak; bir eczanenin işletmecisi ve mesul müdürü iseniz ve bir ruhsatnameniz varsa biliniz ki sıkı sahip olmalısınız. Şartların neleri getireceği bilinmemekte, bilindiği üzere yakın bir tarihe kadar yeni mezun eczacıların ruhsat devralma gibi bir dertleri yoktu. 2014 yılında getirilen bu düzenleme ile bir anda aslında idari anlamda bir faaliyet izni olan ruhsatların ekonomik değeri oldu. Ki bu değer milyonlarla ifade edilebilen değerdir. Ve bu ruhsat devri artık emekli olup da köşesine çekilmek isteyen eczacının emekli ikramiyesi olmuştur. O nedenle mesleğe sahip çıkmak, mesleği yukarılara taşımak gerekmektedir.

Eczacılar bu imkanı veren 6197 Sayılı Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun olup bu kanun 1953 yılında düzenlenmiş ve yürürlüğe girmiştir. Diyebiliriz ki 70 yıl önceki düzenleme eczacıların daha lehinedir.

Eczacı varislerinin en çok sorunla karşılaştığı konu vereseli eczane işletilmesidir.

 18/12/1953 tarih ve 6197 sayılı Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun'un  9 uncu maddesine göre ölen bir eczacının karısı veya kocası veya çocukları namına mesul müdür tarafından idaresi (5) seneyi geçemez. Şu kadar ki; ölen eczacının çocuğu bu müddetin hitamında reşit değilse reşit oluncaya ve eczacı mektebine veya fakültesine girdiği takdirde bu tahsili bitirinceye kadar devam eder.'' hükmüne yer verilmiştir.

Peki; eczacının vefat ettiği tarihte varis reşit ise ve verese süresi içinde yani 5 yıl içinde eczacılık fakültesine başlamış ise ne olacak?

Sağlık Müdürlükleri eczacının varislerinin bu taleplerini reddetmekte ve bu düzenlemenin reşit olmayan çocuk için geçerli olduğunu, eczacının reşit olan çocuğu eczacılık eğitimini tamamlasa dahi verese süresinin uzatılmayacağını bildirmekte, eczacı varisinin bu talebini reddetmekte ve eczanenin ruhsatnamesini iptal etmektedir.

Peki gerçekten idare haklı mıdır? Gerçekten, bu düzenleme eczacının vefatı tarihinde reşit olmayan çocukları için mi geçerlidir?

Cevap hayır. Eczacının ölümü halinde, ölen eczacının eşi veya çocukları adına eczanenin en fazla 5 yıl süreyle mesul müdür tarafından idare edilebileceği, ancak ölen eczacının çocuğu 5 yıllık sürenin dolduğu tarihte reşit değil ise reşit oluncaya veya eczacılık fakültesine girmesi halinde bu tahsilini bitirinceye kadar eczanenin mesul müdür idaresinde işletilebileceği anlaşılmaktadır. 6197 sayılı Kanun'un bu hükümlerinin amacı, ölen bir eczacının çocuğunun eczacılık eğitimi alması halinde, işletilmekte olan eczanenin ruhsatının iptal edilmeyerek eğitiminin tamamlanmasından sonra ölenin çocuğu tarafından eczanenin faaliyetinin devam ettirilmesidir.

Peki idarenin bu kararına karşı ne yapılabilir? Öncelikle İl/İlçe Sağlık Müdürlüklerine yapılacak olan başvurunun vereseli işletme süresinin bitimine hemen yakın bir sürede yapılmaması gerekir. Varislerin, ya verese süresini uzatacağını garanti gibi görmeleri ya da yanlış yönlendirilerek verese süresinin uzatılacağına kanaat getirmelerinden dolayı verese bitiş süresinin hemen öncesinde yaptıkları görülmektedir.

Varislerin bu başvuruyu en az 2 ay öncesinde yapmaları tavsiye olunur. Çünkü TİTCK ile yazışmalar yapılmakta cevap gecikebilmektedir. Bu şu nedenle önemlidir: Verese bitiş süresi geldiğinde varise eczaneyi kapat, tasfiye işlemlerine başla tebligatı gelmektedir. Bu durumda varise iptal davası açmak, yürütmeyi durdurma kararı çıkartmak için yeterli süre kalmamaktadır.

Bu durumda öncelikle en az 2 ay öncesinden başvuru yapılmasını, red yazısı geldiğinde hiç vakit kaybetmeden dava açarak yürütmeyi durdurma kararının alınmasını, eczanenin bu şekilde yargılama kesinleşinceye kadar açık kalmasını sağlamak gerekmektedir.

Peki davanın akıbeti ne olmaktadır. Hemen söyleyelim; mahkemeler 6197 Sayılının 9. Maddesini idare gibi dar yorumlamıyor. Varisin eczacılık fakültesine girmesi halinde bu tahsilini bitirinceye kadar eczanenin vereseli işletilmesine, karar vermektedir.

Saygılarımla

                                                                                   Av. Filiz Tolgay Kılıç